داروهای روانگردان به موادی گفته می شود که در صورت مصرف یا تزریق در سیستم بدن، فرآیند ذهنی فرد، مثلا ادراک، آگاهی، شناخت یا خلق و خو و احساسات را تحت تاثیر قرار می دهد. داروهای روانگردان جزء دسته ای گسترده تر از مواد روانگردان هستند که الکل و نیکوتین را نیز شامل می شود. روانگردان لزوما ایجاد وابستگی نمی کند، و در اصطلاح رایج، عباراتی نظیر مصرف مواد، سوء مصرف مواد یا سوء مصرف اغلب غیرقابل فهم باقی می ماند.
به حکم قانون، تولید، توزیع، فروش و استفادۀ غیردارویی از بسیاری از داروهای روانگردان، خارج از مجاری مجاز قانونی، کنترل یا ممنوع است. داروهای روانگردان بسته به خطراتی که برای سلامتی ایجاد می نماید و یا فواید درمانی، درجات مختلفی به لحاظ محدودیت در دسترسی دارد و بر اساس سلسه مراتب برنامه ها در دو دستۀ ملی و بین المللی طبقه بندی می شود. در سطح بین المللی، کنوانسیون های بین المللی در ارتباط با کنترل تولید، و توزیع داروهای روانگردان شکل گرفته است: کنوانسیون واحد 1961با محوریت مواد مخدر، اصلاح شده توسط پروتکل 1972، کنوانسیون 1971 با محوریت مواد روانگردان، کنوانسیون 1988 علیه قاچاق مواد مخدر و داروهای روانگردان.
منبع:
https://www.who.int/health-topics/drugs-psychoactive#tab=tab_1
Psychoactive drugs are substances that, when taken in or administered into one’s system, affect mental processes, e.g. perception, consciousness, cognition or mood and emotions. Psychoactive drugs belong to a broader category of psychoactive substances that include also alcohol and nicotine. “Psychoactive” does not necessarily imply dependence-producing, and in common parlance, the term is often left unstated, as in “drug use”, “substance use” or “substance abuse”.
Production, distribution, sale or non-medical use of many psychoactive drugs is either controlled or prohibited outside legally sanctioned channels by law. Psychoactive drugs have different degrees of restriction of availability, depending on their risks to health and therapeutic usefulness, and classified according to a hierarchy of schedules at both national and international levels. At the international level, there are international drug conventions concerned with the control of production and distribution of psychoactive drugs: the 1961 Single Convention on Narcotic Drugs, amended by a 1972 Protocol; the 1971 Convention on Psychotropic Substances; the 1988 Convention Against Illicit Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic Substances.
Resource: https://www.who.int/health-topics/drugs-psychoactive#tab=tab_1